شهرآرانیوز؛ چمدان بستن، جمعوجور کردن باروبنه و زدن به دل جاده حالا چه با ماشین یا قطار و هواپیما و دور شدن از خانه، شهر و مسیرهای همیشگی و دیدن مکانها و شهرهای تازه فرآیندی است که به آن سفر میگوییم. ما در سفرهایمان دنبال هدفهای متفاوتی هستیم، گاهی برای زیارت، گاهی برای سیاحت، گاه دلمان هوس دریا میکند و گاهی دلمان برای گرمای کویر تنگ میشود، اما به قول نویسنده کتاب «معنای سفر» گاهی «مسیرِ همهمان یکی است، اما هرکدام راهیِ سفرهای متفاوتی هستیم.»
کتاب «معنای سفر» نوشته امیلی تامس که با ترجمه سحر مرعشی از سوی نشر گمان در سلسله کتابهای خرد و حکمتِ زندگی چاپ شده است درباره همین تفاوت سفرها تأمل کرده است.
این کتاب در جستجوی ردپای سفر در آثار اهالی فلسفه است و به دنبال اصلاح این باور که فیلسوفها سفر نمیکنند، است. تامس در بخش اول کتاب مینویسد: «سفر با فلسفه گره خورده و سوالاتی را پیش میکشد: آیا دیدار با مردمان ناآشنا میتواند چیزی درباره ذهن آدمی به ما بیاموزد؟ وقتی مرجانهای سد بزرگ مرجانی رو به نابودیاند، آیا سفر کردن به آنجا کار اخلاقیای است؟ آیا سفر فقط مختص مردان است؟ و...»
امیلی تامس در گفتوگویی درباره نسبت فلسفه و سفر گفته است: «به نظرم فلسفه قطعا به ما میگه که سفر میتونه منبعی از دانش باشه و ذهنمون رو گسترش بده. فلسفه میتونه بهمون کمک کنه که اهمیت فرهنگی و اخلاقی انواع سفرهایی که میریم رو درک کنیم. اینکه چرا این سفرها رو میریم. همچنین فلسفه میتونه چیزهای غیرمنتظرهای دربارهی چرایی سفر بهمون بگه.»
در کتاب «معنای سفر» میتوان به سفر و تاثیری که بر مسافر میگذارد از دیدگاههای مختلف نگاه کرد. به طور مثال آلبر کامو نویسنده و فیلسوف وقتی درباره سفر میاندیشد میگوید: «ارزش سفر به هراسی است که در ما ایجاد میکند. واقعیت این است که در لحظات خاصی، وقتی از خانه و کاشانهمان دوریم... ترسِ ناشناختهای برمان میدارد و میل درونیِ برگشت به حفاظ عادتهای قدیمی به دلمان میافتد. این واضحترین فایده سفر است.»
یا جایی دیگر درباره چرایی سفر از پل ثرو نقل میکند که سفر رفتن و پشت سر گذاشتن تجربههای متفاوت در سفر غنیمت هستند و ما در هر سفر پاداشِ دگرگونکنندهای از جاده دریافت خواهیم کرد.
کتاب معنای سفر در ۱۲ بخش تنظیم شده است. عنوان هر بخش تا اندازهای بیانگر محتوای آن خواهد بود؛
۱. چرا فیلسوفها به سفر اهمیت میدهند؟
۲. نقشه چیست؟ برایان هارلی و نیرنگ نقشهها
۳. فرانسیس بیکن، فلسفهی علم و مرغ منجمد
۴. ایدههای فطری در نظرِ دکارت و لاک، و آدمخوارها
۵. توریسم چطور پا گرفت؟ تن، آموزش و گراند تور
۶. سفرنامهنویسی، آزمایشهای فکری و جهان فروزان مارگارت کاوندیش
۷. سفر کوهستانی و فلسفهی فضای هِنری مور
۸. ادموند برک و توریسم والا
۹. فلسفهی وحشبوم، هنری ثورو
۱۰. آیا سفر مفهومی مردانه است؟
۱۱. اخلاقیات در توریسم ویرانگر
۱۲. آیا سفر به فضا زمین را بیاهمیت جلوه خواهد داد؟
همانطور که از فهرست کتاب مشخص است نویسنده سعی کرده تا کتابی نسبتا جامع و کامل درباره سفر جمعوجور کند و همچنین از منظر تاریخی نگاهی به مقوله سفر داشته باشد.
نویسنده در بخش «ادموند برک و توریسم والا» به بررسی واکنش ما در برابر کوهستان و اقیانوس میپردازد و در خلال آن نیز امر زیبا و امر والا را نیز توضیح میدهد. مسئلهای که شاید آن حس ناشناخته برانگیخته شده ما در برابر بعضی از عوارض طبیعی را روشن کند.
تامس مینویسد: «کوهستان و اقیانوس طبیعتا اسّواساس زیباییشناسی امر لایتناهیاند که هنری مور سنگ بنایش را گذاشت. به نظر برک، ما دریاها و کوهها را تحسین میکنیم، چون بیانتها به نظر میآیند و چون میتوانند والا باشند. دریای آرام ممکن است بیکران به چشم بیاید، اما ترسناک نیست و بنابراین والا هم نیست، اما دریای طوفانی میتواند والا باشد.»
او در ادامه تفاوت امر والا و زیبا را اینگونه توضیح میدهد: «برخلاف امر زیبا، امر والا همیشه قدرتمند و اغلب ناشناخته است. امر زیبا آرامشبخش و امر والا نفسگیر است. تصور ما از زیبایی بر لذت بنا شده است، و از والایی بر درد و خطر. برخلاف تجربهی ما از زیبایی، والایی تجربهای آمیخته است: بیمِ همراه با لذت.»
کتاب معنای سفر بخشهای خواندنی زیادی دارد که برای علاقهمندان به کتاب و کتابخوانی که در جستجوی معنا هستند، میتواند راهگشا و جذاب باشد.